Grypsera początkującego windsurfera.

W tym miejscu spróbujemy złagodzić nieco podstawowe symptomy dysleksji utrudniającej żółtodziobom nawiązanie kontaktu z innymi surferami na wyższym poziomie wtajemniczenia. Spróbujemy w sposób prosty, jasny i nieskomplikowany a więc łopatologicznie wtłoczyć do zielonej głowy całą masę mniej lub bardziej potrzebnych terminów żeglarskich. Zaczynamy od warsztatu żeglarza deskowego czyli sprzętu:

Pędnik

Rolę motoru w windsurfingu spełnia tzw. pędnik, czyli żagiel i reszta szpeju, bez którego sam żagiel jest tyle wart co godzina pracy skośnookiego krawca, który go szyje. Wszystkie elementy pędnika mają swoje nazwy, charakteryzujące się tym, że im brzmi ona bardziej obco, tym bardziej trywialne zastosowanie danego elementu. Ale do rzeczy:

Maszt

Kawał rury najczęściej w kolorze czarnym służący do rozpięcia żagla. Maszt wyróżnia się tym, że choć wygląda jak zwykła rura kanalizacyjna to kosztuje tyle, że lepiej o tym nie wspominać głośno przy żonie/mężu/rodzicach * . W dolnej części masztu jest wiele różnych oznaczeń. Wśród tych oznaczeń wyróżnia się literka C oraz dwucyfrowa liczba, np. C-60. C oznacza węgiel (carbon), a liczba procentową jego zawartość. Im wyższa liczba, tym wyższa cena masztu. Im wyższa liczba tym lepszy, lżejszy maszt. Węgiel jest jak do tej pory najlepszym podstawowym materiałem na maszty. W zaniku są maszty epoxydowe, których jedyną zaletą jest cena - za niewielkie pieniądze otrzymujemy ciężką rurę o bardzo niskich parametrach wyginania. Każdy współczesny żagiel aby mógł pracować tak jak został do tego zaprojektowany musi mieć odpowiedni, dedykowany dla niego maszt o odpowiednich parametrach. Więcej o masztach wkrótce na innym oddziale Surfkliniki.
* niepotrzebne skreślić

Przedłużka

- nie należy wpadać w panikę jeśli po rozpakowaniu okaże się, że maszt jest krótszy niż nowo nabyty żagielek. Do tego celu służą przedłużki, dzięki którym można w zależności od potrzeb skrócić lub wydłużyć maszt. Przedłużka zakończona jest systemem bloczków, które wraz z bloczkami na haku, ułatwiają proces naciągania żagla wzdłuż masztu.

Bom

Elipsowaty kabłąk zrobiony najczęściej z aluminiowej rury. Montowany jest do masztu i otacza żagiel z obydwu stron. Podstawowym zadaniem bomu jest produkowanie odcisków na dłoniach żółtodziobów. Dzięki niemu również możliwe jest naciągnięcie żagla (wzdłuż bomu) za pomocą tzw. trymlinki. Bez niego nie byłoby możliwe utrzymywanie żagla w odpowiedniej pozycji, czyli niemożliwe byłoby sterowanie.

Żagiel

– najmniej trwały element pędnika i zarazem jeden z najdroższych. Podstawowym materiałem na żagle windsurfingowe jest tzw. monofilm, przeźroczysty materiał w wyglądzie zbliżony o folii ogrodniczej ale o parametrach zupełnie innych. Oprócz monofilmu żagiel składa się głównie z rogów, lików i listewek. Róg topowy,róg halsowy,róg szotowy to nic innego jak poszczególne rogi żagla począwszy od górnego poprzez dolny i ten trzeci mocowany do bomu. Liki dolny,przedni i wolny – brzegi żagla kolejno: od dolnego poprzez ten przy maszcie, tworzący kieszeń masztową a skończywszy na tym pomiędzy rogiem topowym i szotowym. Listwy – usztywniają i nadają żaglowi odpowiedni kształt. Niektóre modele żagli zaopatrzone są w tzw. kambery umiejscowione w kieszeni masztowej. Kambery (rotatory) używane są najczęściej w dużych żaglach zaprojektowanych do osiagania dużych prędkości. Oprócz tego, że istotnie utrudniają rozpięcie żagla na maszcie to jednocześnie wspomagają obrót żagla wokół masztu przy zmianie halsu i nadają żaglom głębszy profil.

Sznurki

- oprócz wymienionych wyżej: halslinki, śłużącej do naciągania żagla wzdłuż masztu i trymlinki do napinania wzdłuż bomu, są jeszcze dwa ważne sznurki:
fał startowy - do wyciągania pędnika z wody,
linki trapezowe - montowane na bomie służą do zahaczania hakiem trapezowym podczas żeglowania w warunkach ślizgowych, co znacznie odciąża ręce.

Paleta

- tym co łączy pędnik z deską jest paleta, której elementem jest najczęściej gumowy elastyczny przegub z metalowym pinem, który z kolei umieszczany jest w otworze w przedłużce. Paleta mocowana jest do szyny masztowej w desce, tak że można ją w łatwy sposób przesuwać w zależności od wielkości żagla, siły wiatru i upodobań ridera.

Taklowanie

- wszystkie czynności, które składają się na przygotowanie pędnika do żeglowania, w tym odpowiednie jego ustawienie w zależności od siły wiatru, rozmiarów żagla i rozmiarów tego który będzie pływał.

Deska

Twoje podwozie tworzyć będzie deska, której podstawowymi elementami są:

Rufa

– koniec deski przeciwny do kierunku poruszania się. Początkujący rozpoznaje rufę po tym, że robi wszystko, aby trzymać się od niej jak najdalej.

Dziób

– koniec deski przeciwny do rufy. Najprostszym sposobem rozpoznania dziobu są charakterystyczne liczne zadrapania lub ślady klejenia, które powszechnie występują w tej części deski.

Statecznik (fin, kosa)

– mniejsza płetwa występująca w spodniej części rufy. Stabilizuje kierunek żeglowania.

Miecz

– dodatkowa, ruchoma płetwa umiejscowiona pośrodku deski służąca do stabilizacji deski i zwiększenia możliwości płynięcia pod ostrzejszym kątem w stosunku do wiatru. (prawie "pod wiatr"). Większość współczesnych desek to jednak deski bezmieczowe bowiem oprócz istotnych zalet miecz posiada również spore wady, w tym przede wszystkim zwiększa wagę i jest mało przydatny podczas żeglowania w silnym wietrze.

Strzemiona (footstrapy)

– uchwyty na stopy zamontowane w części rufowej deski. Głównym zadaniem strzemion jest przeszkadzanie w swobodnym poruszaniu się po desce. Z tego powodu początkujący powinni je raczej zdemontować lub ewentualnie wykorzystywać jako uchwyty do transportu deski na lądzie. Znawcy tematu uparcie jednak twierdzą, że bez nich kontrolowanie deski podczas mocnego wiatru jest niemożliwe.

Szyna masztowa

- umożliwia przesuwanie masztu w kierunku dziobu bądź rufy.

Pianka

– wdzianko do założenia w chłodne dni, czyli w polskich warunkach prawie zawsze. Bez niej uprawianie windsurfingu w naszych warunkach jest czystym masochizmem.

Buty

- windsurfingowe obuwie spełnia tę samą rolę co pianka i ponadto zabezpiecza stopy przed urazami, do pewnego stopnia.

Więcej na temat pianek i butów w innej części surfkliniki.

Pozostały sprzęt

Kamizelka

– nieciekawe wdzianko zakładane na piankę, które wg niektórych nie jest "cool" a wg innych jest podstawowym elementem bezpieczeństwa na wodzie. Nie ulega wątpliwości, że początkujący powinni pływać w kamizelce. Wśród strych wyjadaczy zdania są podzielone, padają argumenty zarówno za jak i przeciw:

• w przypadku utraty świadomości pionową postawę z twarzą ponad lustrem wody zapewnia tylko kamizelka morska z szerokim kołnierzem, w której nie da się pływać na desce
• pianka zapewnia wystarczającą wyporność żeby utrzymać ciało na powierzchni
• kamizelka jest niewygodna i krępuje ruchy
• dzięki kamizelce często upadki do wody kończą się bez konieczności moczenia głowy
• kamizelka ułatwia start z wody
• kamizelka utrudnia pływanie wpław i może spowodować, że po upadku na zafalowanym akwenie nie uda się dogonić sprzętu .

Trapez

– oczywiście nie ten, który widziałeś w cyrku lecz to coś w kształcie pieluchomajtek lub szerokiego pasa z hakiem zapinanego nad biodrami. Kiedyś twoje ramiona podziękują ci, że wydałeś kupę szmalu na to sprytne urządzenie, jednak póki co nie zawracaj sobie tym głowy (chyba, że rzeczywiście stać cię na nowy żagiel).

Trymrączka

- pod tym pojęciem kryje się małe nieskomplikowane urządzonko wyglądające jak rączka z ząbkami, które ułatwia naciągnięcie żagla "po maszcie".

Technika żeglowania

Noga/stopa przednia lub masztowa

- noga lub stopa, która podczas żeglowania znajduje się bliżej masztu/dziobu

Noga/stopa tylna

- oczywiście to ta, którą stawiasz w okolicach rufy

Ręka przednia - masztowa

- ręka spoczywająca na bomie najbliżej masztu

Ręka tylna - szotowa

- ta położona dalej od masztu

Strona/burta/deska nawietrzna

- strona/burta/deska bliższa miejscu skąd wieje wiatr. Zmiana kierunku w stronę nawietrznej (na wiatr) zwana jest ostrzeniem.

Strona/burta/deska zawietrzna

- dalsza od miejsca skąd , a bliższa kierunkowi dokąd wieje wiatr. Skręt z wiatrem, czyli na zawietrzną określany jest mianem odpadanie.

Lewy i prawy hals

- kierunki żeglowania w zależności od tego czy wiatr wieje z lewej strony (w lewą burtę), czy z prawej. Kwestia halsów została szerzej potraktowana w części dotyczącej reguł poruszania się.

Bajdewind, półwiatr, baksztag, fordewind

- kursy (kierunki) żeglowania w zależności od kąta w stosunku do linii wiatru (omówione w innym rozdziale).

Zwrot przez sztag

- zwrot (zmiana halsu z lewego na prawy lub odwrotnie) poprzez ostrzenie, czyli skręcanie w kierunku skąd wieje wiatr (pod wiatr)

Zwrot przez rufę

- przeciwieństwo sztagu, czyli zmiana halsu poprzez skręt w kierunku dokąd wieje wiatr (z wiatrem).

Ślizg

- to co odróżnia "żeglarstwo deskowe" inaczej zwane turystyką windsurfingową od właściwego windsurfingu, czyli pływanie przy mocnym wietrze przypominające bardziej lot wodolotu niż tradycyjną żaglówkę.

Spinout

- boczny poślizg deski w wyniku utraty siły nośnej przez statecznik. Deska nie traci prędkości nadal płynie w ślizgu lecz kontrola nad nią jest praktycznie niemożliwa. Przyczyn spinoutów jest tak wiele jak metod leczenia tej przypadłości.

Pompowanie

- odpowiednie, wielokrotne wybieranie żagla, które wykonywane jest w marginalnych warunkach wiatrowych w celu wymuszenia ślizgu. W odróżnieniu od prawdziwego pompowania żółtodzioby stosują tzw. "wachlowanie", które nie służy niczemu, a już na pewno nie wprowadza deski w ślizg.

Przeżaglowanie / niedożaglowanie

- określenie kiedy z różnych względów (najczęściej finansowych) pływa się na za dużym (przeżaglowanie) lub za małym (niedożaglowanie) pędniku w stosunku do panujących aktualnie warunków wiatrowych.

Katapulta /katapa/

- najprostszy trik fristajlowy, który właściwie każdy surfer zna z autopsji i wie na czym on polega, a jeśli nie wie to się wkrótce przekona.

Spot

- to samo co w snowboardzie miejscówka, czyli konkretne miejsce (akwen) na którym się pływa, plaża z której się startuje i na której pije się piwo po skończonym pływaniu.

Quiverbag

- torba na żagle i maszty, a czasami nawet na cały szpej łącznie z deską.

Surfmobil

- samochód, którym wozi się sprzęt i surferów. Może to być równie dobrze stary garbus, co wypasiony campervan, ważne żeby miał jak najwięcej nalepek windsurfingowych w stylu: "windsurfing not only for the summer".