Grypsera pocz±tkuj±cego windsurfera.
W tym miejscu spróbujemy z³agodziæ nieco podstawowe symptomy dysleksji
utrudniaj±cej ¿ó³todziobom nawi±zanie kontaktu z innymi surferami na wy¿szym
poziomie wtajemniczenia. Spróbujemy w sposób prosty, jasny i nieskomplikowany
a wiêc ³opatologicznie wt³oczyæ do zielonej g³owy ca³± masê mniej lub bardziej
potrzebnych terminów ¿eglarskich. Zaczynamy od warsztatu ¿eglarza deskowego
czyli sprzêtu:
Pêdnik

Rolê motoru w windsurfingu spe³nia tzw.
pêdnik, czyli ¿agiel i reszta szpeju, bez którego sam ¿agiel jest tyle wart
co godzina pracy sko¶nookiego krawca, który go szyje. Wszystkie elementy pêdnika maj± swoje nazwy, charakteryzuj±ce siê tym, ¿e im brzmi ona bardziej obco, tym bardziej
trywialne zastosowanie danego elementu. Ale do rzeczy:
Maszt

Kawa³ rury najczê¶ciej w kolorze czarnym s³u¿±cy do rozpiêcia
¿agla. Maszt wyró¿nia siê tym, ¿e choæ wygl±da jak zwyk³a rura kanalizacyjna
to kosztuje tyle, ¿e lepiej o tym nie wspominaæ g³o¶no przy
¿onie/mê¿u/rodzicach * . W dolnej czê¶ci masztu jest wiele ró¿nych oznaczeñ. W¶ród tych oznaczeñ
wyró¿nia siê literka C oraz dwucyfrowa liczba, np. C-60. C oznacza wêgiel (carbon),
a liczba procentow± jego zawarto¶æ. Im wy¿sza liczba, tym wy¿sza cena
masztu. Im wy¿sza liczba tym lepszy, l¿ejszy maszt. Wêgiel jest jak do tej
pory najlepszym podstawowym materia³em na maszty. W zaniku s± maszty
epoxydowe, których jedyn± zalet± jest cena - za niewielkie pieni±dze
otrzymujemy ciê¿k± rurê o bardzo niskich parametrach wyginania. Ka¿dy
wspó³czesny ¿agiel aby móg³ pracowaæ tak jak zosta³ do tego zaprojektowany
musi mieæ odpowiedni, dedykowany dla niego maszt o odpowiednich parametrach.
Wiêcej o masztach wkrótce na innym oddziale Surfkliniki.
*
niepotrzebne skre¶liæ
Przed³u¿ka

- nie nale¿y wpadaæ w panikê je¶li po rozpakowaniu oka¿e siê, ¿e maszt jest
krótszy ni¿ nowo nabyty ¿agielek. Do tego celu s³u¿± przed³u¿ki, dziêki
którym mo¿na w zale¿no¶ci od potrzeb skróciæ lub wyd³u¿yæ maszt. Przed³u¿ka
zakoñczona jest systemem bloczków, które wraz z bloczkami na haku, u³atwiaj±
proces naci±gania ¿agla wzd³u¿ masztu.
Bom

Elipsowaty kab³±k zrobiony najczê¶ciej z aluminiowej rury.
Montowany jest do masztu i otacza ¿agiel z obydwu stron. Podstawowym
zadaniem bomu jest produkowanie odcisków na d³oniach ¿ó³todziobów. Dziêki
niemu równie¿ mo¿liwe jest naci±gniêcie ¿agla (wzd³u¿ bomu) za pomoc± tzw.
trymlinki. Bez niego nie by³oby mo¿liwe utrzymywanie ¿agla w odpowiedniej
pozycji, czyli niemo¿liwe by³oby sterowanie.
¯agiel

– najmniej trwa³y element pêdnika i zarazem jeden z
najdro¿szych. Podstawowym materia³em na ¿agle windsurfingowe jest tzw.
monofilm, prze¼roczysty materia³ w wygl±dzie zbli¿ony o folii ogrodniczej
ale o parametrach zupe³nie innych. Oprócz monofilmu ¿agiel sk³ada siê
g³ównie z rogów, lików i listewek.
Róg
topowy,róg halsowy,róg szotowy to nic
innego jak poszczególne rogi ¿agla pocz±wszy od górnego poprzez dolny i ten trzeci mocowany do
bomu.
Liki dolny,przedni
i wolny – brzegi ¿agla
kolejno: od dolnego poprzez ten przy maszcie, tworz±cy kieszeñ masztow± a skoñczywszy na
tym pomiêdzy rogiem topowym i szotowym.
Listwy
– usztywniaj± i
nadaj± ¿aglowi odpowiedni kszta³t. Niektóre modele ¿agli zaopatrzone s± w
tzw. kambery umiejscowione w kieszeni
masztowej. Kambery (rotatory) u¿ywane s± najczê¶ciej w du¿ych ¿aglach
zaprojektowanych do osiagania du¿ych prêdko¶ci. Oprócz tego, ¿e istotnie
utrudniaj± rozpiêcie ¿agla na maszcie to jednocze¶nie wspomagaj± obrót ¿agla
wokó³ masztu przy zmianie halsu i nadaj± ¿aglom g³êbszy profil.
Sznurki

- oprócz wymienionych wy¿ej:
halslinki,
¶³u¿±cej do naci±gania ¿agla wzd³u¿ masztu i
trymlinki do napinania wzd³u¿ bomu, s± jeszcze dwa wa¿ne sznurki:
fa³
startowy - do wyci±gania pêdnika z wody,
linki trapezowe - montowane na bomie s³u¿±
do zahaczania hakiem trapezowym podczas ¿eglowania w warunkach ¶lizgowych, co
znacznie odci±¿a rêce.
Paleta

- tym co ³±czy pêdnik z desk±
jest paleta, której elementem jest najczê¶ciej gumowy elastyczny przegub z
metalowym pinem, który z kolei umieszczany jest w otworze w przed³u¿ce.
Paleta mocowana jest do szyny masztowej w desce, tak ¿e mo¿na j± w ³atwy
sposób przesuwaæ w zale¿no¶ci od wielko¶ci ¿agla, si³y wiatru i upodobañ
ridera.
Taklowanie
- wszystkie czynno¶ci, które
sk³adaj± siê na przygotowanie pêdnika do ¿eglowania, w tym odpowiednie
jego ustawienie w zale¿no¶ci od si³y wiatru, rozmiarów ¿agla i rozmiarów
tego który bêdzie p³ywa³.
Deska
Twoje podwozie tworzyæ bêdzie deska,
której podstawowymi elementami s±:
Rufa

– koniec deski przeciwny do kierunku poruszania siê. Pocz±tkuj±cy
rozpoznaje rufê po tym, ¿e robi wszystko, aby trzymaæ siê od niej jak
najdalej.
Dziób

– koniec deski przeciwny do rufy. Najprostszym sposobem rozpoznania
dziobu s± charakterystyczne liczne zadrapania lub ¶lady klejenia, które
powszechnie wystêpuj± w tej czê¶ci deski.
Statecznik (fin, kosa)

– mniejsza p³etwa wystêpuj±ca w spodniej czê¶ci rufy.
Stabilizuje kierunek ¿eglowania.
Miecz
– dodatkowa, ruchoma p³etwa umiejscowiona po¶rodku deski
s³u¿±ca do stabilizacji deski i zwiêkszenia mo¿liwo¶ci p³yniêcia pod
ostrzejszym k±tem w stosunku do wiatru. (prawie "pod wiatr").
Wiêkszo¶æ wspó³czesnych desek to jednak deski bezmieczowe bowiem oprócz
istotnych zalet miecz posiada równie¿ spore wady, w tym przede wszystkim
zwiêksza wagê i jest ma³o przydatny podczas ¿eglowania w silnym wietrze.
Strzemiona (footstrapy)

–
uchwyty na stopy zamontowane w czê¶ci rufowej deski. G³ównym zadaniem
strzemion jest przeszkadzanie w swobodnym poruszaniu siê po desce. Z tego
powodu pocz±tkuj±cy powinni je raczej zdemontowaæ lub ewentualnie
wykorzystywaæ jako uchwyty do transportu deski na l±dzie. Znawcy tematu
uparcie jednak twierdz±, ¿e bez nich kontrolowanie deski podczas mocnego
wiatru jest niemo¿liwe.
Szyna masztowa

- umo¿liwia przesuwanie masztu w kierunku dziobu b±d¼
rufy.
Pianka
– wdzianko do za³o¿enia w ch³odne dni, czyli w polskich
warunkach prawie zawsze. Bez niej uprawianie
windsurfingu w naszych warunkach jest czystym masochizmem.
Buty

- windsurfingowe obuwie spe³nia tê sam± rolê co pianka i ponadto
zabezpiecza stopy przed urazami, do pewnego stopnia.
Wiêcej na temat pianek i
butów w innej czê¶ci surfkliniki.
Pozosta³y sprzêt
Kamizelka

– nieciekawe wdzianko zak³adane na piankê, które wg niektórych
nie jest "cool" a wg innych jest podstawowym elementem bezpieczeñstwa na
wodzie. Nie ulega w±tpliwo¶ci, ¿e pocz±tkuj±cy powinni p³ywaæ w kamizelce.
W¶ród strych wyjadaczy zdania s± podzielone, padaj± argumenty zarówno za jak
i przeciw:
- w przypadku utraty ¶wiadomo¶ci pionow± postawê z twarz± ponad lustrem wody
zapewnia tylko kamizelka morska z szerokim ko³nierzem, w której nie da siê
p³ywaæ na desce
- pianka zapewnia wystarczaj±c± wyporno¶æ ¿eby utrzymaæ cia³o na powierzchni
- kamizelka jest niewygodna i krêpuje ruchy
- dziêki kamizelce czêsto upadki do wody koñcz± siê bez konieczno¶ci
moczenia g³owy
-
- kamizelka u³atwia start z wody
- kamizelka utrudnia p³ywanie wp³aw i mo¿e spowodowaæ, ¿e po upadku na
zafalowanym akwenie nie uda siê dogoniæ sprzêtu .
Trapez

– oczywi¶cie nie ten, który widzia³e¶ w cyrku lecz to co¶ w kszta³cie
pieluchomajtek lub szerokiego pasa z hakiem zapinanego nad biodrami. Kiedy¶ twoje ramiona podziêkuj± ci, ¿e
wyda³e¶ kupê szmalu na to sprytne urz±dzenie, jednak póki co nie zawracaj
sobie tym g³owy (chyba, ¿e rzeczywi¶cie staæ ciê na nowy ¿agiel).
Trymr±czka

- pod tym pojêciem kryje siê ma³e nieskomplikowane urz±dzonko wygl±daj±ce jak r±czka z z±bkami, które u³atwia naci±gniêcie
¿agla "po maszcie".
Technika ¿eglowania
Noga/stopa przednia lub masztowa
- noga lub stopa,
która podczas ¿eglowania znajduje siê bli¿ej masztu/dziobu
Noga/stopa tylna
- oczywi¶cie to ta, któr±
stawiasz w okolicach rufy
Rêka przednia - masztowa
- rêka spoczywaj±ca na bomie najbli¿ej masztu
Rêka tylna - szotowa
- ta po³o¿ona dalej od masztu
Strona/burta/deska nawietrzna
- strona/burta/deska bli¿sza miejscu sk±d wieje wiatr. Zmiana
kierunku w stronê nawietrznej (na wiatr) zwana jest
ostrzeniem.
Strona/burta/deska zawietrzna
- dalsza od miejsca sk±d , a bli¿sza kierunkowi dok±d wieje wiatr.
Skrêt z wiatrem, czyli na zawietrzn± okre¶lany jest mianem
odpadanie.
Lewy i prawy hals
- kierunki ¿eglowania w zale¿no¶ci od tego czy wiatr wieje z lewej
strony (w lew± burtê), czy z prawej. Kwestia halsów zosta³a szerzej
potraktowana w czê¶ci dotycz±cej regu³ poruszania siê.
Bajdewind, pó³wiatr, baksztag, fordewind
- kursy (kierunki) ¿eglowania w zale¿no¶ci od k±ta w stosunku do linii wiatru (omówione w
innym rozdziale).
Zwrot przez sztag
- zwrot
(zmiana halsu z lewego na prawy lub odwrotnie) poprzez ostrzenie, czyli
skrêcanie w kierunku sk±d wieje wiatr (pod wiatr)
Zwrot przez rufê
-
przeciwieñstwo sztagu, czyli zmiana halsu poprzez skrêt w kierunku dok±d
wieje wiatr (z wiatrem).
¦lizg
- to co odró¿nia "¿eglarstwo
deskowe" inaczej zwane turystyk± windsurfingow± od w³a¶ciwego
windsurfingu, czyli p³ywanie przy mocnym wietrze przypominaj±ce bardziej lot
wodolotu ni¿ tradycyjn± ¿aglówkê.
Spinout
- boczny po¶lizg
deski w wyniku utraty si³y no¶nej przez statecznik. Deska nie traci
prêdko¶ci nadal p³ynie w ¶lizgu lecz kontrola nad ni± jest praktycznie
niemo¿liwa. Przyczyn spinoutów jest tak wiele jak metod leczenia tej
przypad³o¶ci.
Pompowanie
- odpowiednie,
wielokrotne wybieranie ¿agla, które wykonywane jest w marginalnych warunkach
wiatrowych w celu wymuszenia ¶lizgu. W odró¿nieniu od prawdziwego pompowania
¿ó³todzioby stosuj± tzw. "wachlowanie", które nie s³u¿y niczemu, a ju¿ na
pewno nie wprowadza deski w ¶lizg.
Prze¿aglowanie / niedo¿aglowanie
-
okre¶lenie kiedy z ró¿nych wzglêdów (najczê¶ciej finansowych) p³ywa siê na
za du¿ym (prze¿aglowanie) lub za ma³ym (niedo¿aglowanie) pêdniku w stosunku
do panuj±cych aktualnie warunków wiatrowych.
Katapulta /katapa/
- najprostszy trik fristajlowy,
który w³a¶ciwie ka¿dy surfer zna z autopsji i wie na czym on polega, a je¶li
nie wie to siê wkrótce przekona.
Spot
- to samo co w snowboardzie miejscówka, czyli konkretne
miejsce (akwen) na którym siê p³ywa, pla¿a z której siê startuje i na której
pije siê piwo po skoñczonym p³ywaniu.
Quiverbag
- torba na ¿agle i maszty, a
czasami nawet na ca³y szpej ³±cznie z desk±.
Surfmobil
- samochód, którym wozi siê sprzêt i surferów. Mo¿e
to byæ równie dobrze stary garbus, co wypasiony campervan, wa¿ne ¿eby mia³
jak najwiêcej nalepek windsurfingowych w stylu: "windsurfing not only for
the summer".